Kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa Cúc vàng ra hoa đúng dịp Tết Nguyên Đán

Hoa cúc là một trong những loại hoa được ưa chuộng, có giá trị kinh tế cao, màu sắc đa dạng, bảo quản và vận chuyển dễ dàng. Chúng được trồng phổ biến để trang trí sân vườn, làm cây cảnh, phục vụ cúng, lễ hội và trưng bày trong dịp Tết Nguyên đán.

Hoa cúc có sinh trưởng tốt, nở đúng dịp Tết hay không phụ thuộc rất lớn diễn biến của thời tiết và điều kiện ngoại cảnh. Có 3 yếu tố ngoại cảnh chủ yếu ảnh hưởng trực tiếp tới sinh trưởng của cây, bao gồm:

Nhiệt độ phù hợp với hoa cúc vàng?

Hoa cúc thích hợp với nhiệt độ trong khoảng 15-23^oC và có thể chịu được nhiệt độ trong ngưỡng cho phép từ 10-35^oC. Đặc biệt, cây cúc ở giai đoạn cây con cần nhiệt độ cao hơn các giai đoạn khác.

Thời gian chiếu sáng cho hoa cúc vàng bao nhiêu là phù hợp?

Hoa cúc là cây ngày ngắn, ưa sáng và đêm ưa lạnh, khí hậu mát mẻ. Hầu hết các giống hoa cúc trong giai đoạn sinh trưởng cần ánh sáng ngày dài trên 13 giờ. Nhưng đặc biệt vào giai đoạn ra hoa cần ánh sáng ngày ngắn hơn 10-11 giờ

Độ ẩm phù hợp cho hoa cúc vàng?

Độ ẩm thích hợp cho cây sinh trưởng phát triển tốt 60-70% và độ ẩm không khí nằm trong khoảng 55-65%

*Cách trồng hoa cúc vàng đón vụ Tết

– Về khâu chuẩn bị giống

Hiện nay trên thị trường có nhiều giống khác nhau. Đối với hoa cúc có thể trồng quanh năm, thích nghi rộng, cây cao 30 – 35 cm. Thời gian từ khi gieo hạt đến lúc nở hoa hoàn toàn nếu bạn trồng ở khu vực thành phố Hồ Chí Minh là 70 – 80 ngày. Những nơi khác, thời gian cho hoa phụ thuộc vào môi trường và cách chăm sóc.

Hiện nay, giống hoa cúc được chia làm 2 loại chính:

Cúc có cành (có nhiều hoa): cúc pha lê vàng hè, HL1,…

Cúc đơn (cây chỉ có 1 hoa): vàng Đài Loan, CN42, CN93, CN43, CN98,..

Cụ thể: Độ tuổi cây trong vườn ươm nếu trời ấm từ 12-15 ngày, nếu trời lạnh từ 18-20 ngày; Sử dụng cây cúc từ giâm cành, tiêu chuẩn: Chiều cao cây 5- 7cm; Số lá: 5-7 lá; đường kính thân 0,2cm; dài rễ: 0,5-3cm; số rễ: >4cm.

– Về thời vụ trồng

Để cây đạt năng suất, chất lượng hoa tốt và thu hoạch đúng vào dịp Tết Nguyên Đán nên trồng hoa cúc vàng vào tháng 10 Âm lịch, chậm nhất là 25/10 Âm lịch

– Về kỹ thuật  trồng hoa cúc lên luống

Đối với trang trại: Sử dùng nhà có mái che

Để cây có môi trường phát triển tốt nhất thì chúng ta nên trồng hoa cúc ở trong nhà, lán có mái che

+ Chuẩn bị đất trồng hoa cúc vàng

Cúc là cây trồng cạn, không chịu được ngập úng, do đó đất trồng phải cao ráo tơi xốp, thoát nước tốt. Đất thích hợp cho sự phát triển của cây cúc là đất thịt nhẹ, đất pha sét, đất đỏ bazan,…có độ pH khoảng từ pH = 5,8 – 6,8.

Đất được cày phơi ải từ 7-10 ngày sau mỗi vụ trồng, cày sâu 35-45 cm, bừa nhỏ mịn, khử tuyến trùng bằng Ethoprophos 10% (2-3 kg Mocap hạt/1000m²), khử vi khuẩn bằng calcium hypochlorite (3 kg/1000m²)

Lên luống cao 20-25cm, luống rộng 1,2m, bề mặt luống bằng phẳng, tưới ẩm trước khi trồng cây.

 + Cấy hoa cúc con ra luống trồng ra luống

  Mật độ trồng: Tùy thuộc vào mùa vụ và đặc tính giống mà bố trí mật độ trồng cho thích hợp.

Đối với những giống cúc đơn (chỉ để 1 bông trên cành), khoảng cách là: 10 x 14cm hoặc 12 x 14cm, mật độ 55.000 – 60.000 cây/1000m^2.

Đối với những giống cúc chùm (để nhiều hoa trên cành), trồng với khoảng cách là: 10 x 16cm hoặc 12 x 16 cm, mật độ 45.000 – 50.000 cây/1000m²

Chú ý chỉ lấp đất tới cặp lá mầm và trồng vào buổi chiều mát.

Trong 3 ngày đầu chỉ tưới phun sương trước khi trời nắng gắt để cây chịu đựng tốt.

Sau đó tưới mỗi ngày 3 lần vào sáng sớm (tưới đẫm nước), 10 giờ sáng tưới lần 2 và 16 giờ chiều tưới lần 3 (2 lần sau tưới ít, vừa đủ).

– Về kỹ thuật đối với trồng chậu

+ Chậu trồng

Tùy thuộc vào mục đích trưng bày chậu hoa cúc vàng vào dịp Tết. Có rất nhiều loại chậu phù hợp, thông thường sẽ sử dụng chậu có kích thước 30x20x15cm (chiều cao x đường kính miệng chậu x đường kính đáy).

+ Giá thể trồng

Cây cúc sinh trưởng, phát triển tốt khi đất trồng tơi xốp, khả năng giữ ẩm tốt, thoát nước tốt, đặc biệt sạch nấm bệnh và vi khuẩn. Do đó, giá thể ta có thể lựa chọn một trong hai loại sau:

Sử dụng đất sạch hữu cơ chuyên dùng cho hoa – kiểng đã được trộn sẵn với đầy đủ dinh dưỡng, hệ vi sinh vật có lợi cho cây trong suốt thời gian sinh trưởng.

Giá thể là hỗn hợp gồm ½ đất phù sa  +  ¼ phân trùn quế hoặc phân chuồng + ¼ mụn xơ dừa + 1/4 phân hữu cơ khác như hữu cơ đậm đặc, hữu cơ đạm cá…sẽ cho năng suất và chất lượng hoa cúc chậu là lớn nhất
Nếu không có đất phù sa, bạn sử dụng đất sạch thì nên trộn thêm các dòng phân trên với tỷ lệ cao hơn.

Nên xử lý đất trước khi trồng bằng chế phẩm nấm đối kháng trichoderma hoặc vôi bột. có thể sử dụng thuốc trừ nấm như antracol, anvil … hòa nước tưới vào đất

+ Ươm cây con

Có thể dùng túi nilon, bằng lá chuối hay bầu giấy kích thước bầu 6 cm x 8 cm để ươm cây con. Bầu được đặt cách mặt đất 20 – 25 cm. Giàn đỡ bầu phải có kẽ hở để thoát nước tốt. Sau khi chuẩn bị bầu xong, cho gieo hạt vào bầu và tưới nước cho ẩm. Áp dụng đúng kỹ thuật trồng hoa cúc như hướng dẫn thì bạn sẽ nhanh chóng có cây con.

• Sau 3 – 5 ngày hạt sẽ nảy mầm hết, giai đoạn này cần che nắng cho cây con.
• Sau 5 ngày thì bắt đầu nhấc giàn che cho cây con phát triển, sáng nhấc giàn che ra đến 10 giờ đậy lại.
• Sau 10 ngày thì nhấc giàn che hoàn toàn để cây phát triển tốt.

Trong giai đoạn này chú ý khi tưới cần tưới nhẹ, hạt nước nhỏ tránh làm xay xát cây con.

+ Cấy cây con ra chậu

Số cây/chậu tùy thuộc vào kích thước và kiểu dáng của chậu. Thông thường, đối với chậu có kích thước 30x20x15cm có thể trồng 5 cây/chậu

Cho giá thể đã chuẩn bị vào chậu và cách miệng chậu 5cm. Sau đó, trồng các cây giống vào và phân bố đều xung quanh chậu để tán cây được đều

Nên trồng vào buổi chiều mát sau 16 giờ. Sau trồng cần tưới đẫm nước

Cuối cùng, xếp các chậu cách nhau 10-15cm tính từ mép chậu

Lưu ý: Không trồng cây quá sát vào thành chậu

Nếu trồng hoa cúc vào tháng 11 thì trong 10 ngày sau trồng cần chiếu sáng bổ sung liên tục, cứ 4 tiếng chiếu sáng mỗi ngày từ 22 giờ đến 02 giờ sáng hôm sau. Cách 6m2 đặt một bóng đèn 75W và cao hơn so với ngọn cây 0,8-1m..

* Chăm sóc cây hoa cúc vàng nở hoa đúng Tết

Kỹ thuật trồng hoa cúc khá đơn giản nhưng để chúng phát triển khỏe mạnh, nhanh ra hoa, ra nhiều hoa và đạt chất lượng thì bạn cần chăm sóc đúng cách. Quá trình chăm sóc bạn nên lưu ý những yếu tố sau:

– Cách tưới nước cho hoa cúc vàng

Phải thường xuyên tưới giữ ẩm cho cây đảm bảo độ ẩm đất là 70 -75%.

Không nên tưới nước vào ban đêm dễ tạo điều kiện cho mầm bệnh sinh sôi.

– Cách bón phân cho hoa cúc vàng nở đúng dịp tết Nguyên Đán

Đạm (N) có tác dụng thúc đẩy quá trình sinh trưởng của cúc và ảnh hưởng đến thời kỳ phát triển. Cúc cần đạm vào thời kỳ chuẩn bị phân cành và phân hoá mầm hoa.

Các dòng phân bó chứa nhiều đạm giúp cây lớn nhanh, khỏe:

Lân lại có tác dụng làm cho bộ rễ phát triển mạnh, thân cứng, hoa bền, màu sắc đẹp, chóng ra hoa, giúp cây hút đạm nhiều và tăng khả năng chống rét cho cây.

Kali (K) giúp cho cây tổng hợp, vận chuyển các chất trong cây, giúp cây chịu hạn, chịu rét, chống chịu sâu bệnh. Thiếu K màu sắc hoa không tươi thắm, mau tàn. Cúc cần lân và kali vào thời kỳ phân hoá mầm hoa.

Cac dòng phân bón chứa nhiều Lân và Kali bón thúc cho cây ra hoa:

+ Cách bón phân đối với cây trồng lên luống:

Liều lượng phân bón cho hoa cúc trong 1 vụ/1.000m2 như sau:

Phân hữu cơ: 200 – 300kg (có thể sử dụng phân trùn quế hoặc phân chuồng hoai mục 10 – 12m3), magiê sulphate: 5kg, vôi: 70 – 100kg (tùy theo độ pH của đất), phân hóa học (theo lượng nguyên chất): 25kg N – 16kg P2O5 – 20kg K2O.

Bón lót toàn bộ phân chuồng, vôi, magie sulphat và ½ P2O5.

Lưu ý: Không bón vôi chung với các loại phân bón như trên.

Bón thúc lần 1 sau trồng từ 10 – 15 ngày: 8kg N – 2kg P2O5– 2kg K20.

Bón thúc lần 2 sau trồng từ 30 – 35 ngày: 8kg N – 2kg P2O5 – 4kg K20.

Bón thúc lần 3 sau trồng từ 50 – 55 ngày: 5kg N – 2kg P2O5 – 7kg K20.

Bón thúc lần 4 sau trồng từ 70 – 75 ngày: 4kg N – 2kg P2O5 – 7kg K20.

Lưu ý:

Không bón phân lúc sáng sớm vì cây còn ướt dễ gây cháy lá và không bón vào buổi trưa nắng. Nên bón vào lúc 7 – 9 giờ sáng, những ngày đầy đủ ánh sáng. Sau khi bón cần tưới nước đẫm để cây có thể hấp thu phân bón. Không để phân rơi trên lá, trên ngọn vì phân sẽ làm cây bị cháy lá, ngọn.

Ngoài ra, có thể bón bổ sung một số phân vi lượng: MgSO4 10kg; FeSO4, ZnSO4, MnSO4; CuSO4: 0,5 – 1kg; Na2MoO4: 0,5- 1gr cho 1.000m2.

+ Cách bón phân đối với cây trồng chậu:

Sau trồng 2 tuần thì tiến hành bón thúc cho cây. Thường sử dụng phân bón Đầu trâu (20-20-15 + TE) với liều lượng 2kg phân/200lít nước cho 100m2 .Định kỳ 10 ngày tưới 1 lần.

Ngoài ra có thể dung thêm chất kích thích sinh trưởng Atonik 1,8DD phun cho cây với liều lượng 10ml/bình 8 lít nước, 10 ngày phun một lần để bổ sung dinh dưỡng cho cây, giúp cây sinh trưởng phát triển tốt.

Nếu chỉ trồng ít thì tùy theo số lượng cây và diện tích trồng mà bạn cân nhắc lượng phân bón phù hợp để đảm bảo kỹ thuật trồng hoa cúc giúp cây phát triển khỏe mạnh.

Sau thời gian 45-50 ngày bón phân npk 15-7-17 + TE để thúc cây ra hoa. 7-10 ngày bón 1 lần, liều lượng 5-10g cho mỗi chậu đường kính 30-50cm.

– Làm cỏ, vun xới

Đất phải được xới xáo, vun gốc và kết hợp làm cỏ. Nhưng khi cây đã phát triển mạnh và có nhiều rễ (sau trồng khoảng 40 ngày) không nên xới sâu, chỉ cần nhổ cỏ và vun gốc là được.

– Cách chiếu sáng bổ sung

Cần chiếu sáng vào ban đêm cho hoa ngay giai đoạn cây con (khoảng 30 ngày sau trồng). Giúp tăng chiều cao cây, tỷ lệ nở hoa, hoa to, độ bền dài và nở đúng thời điểm mong muốn.

Thời gian chiếu sáng bổ sung khoảng 20 đến 30 ngày vào ban đêm. Có thể tham khảo chiếu sáng theo chu kỳ 10 phút sáng và 20 phút tối.

Sử dụng chiếu sáng bổ sung bằng bóng đèn huỳnh quang 20W. Đặt các khoảng cách giữ các dây là 2,4m; giữa các bóng trên dây là 2,5m và từ mặt đất đến đèn là 2,7m.

– Kỹ thuật bấm tỉa ngọn, nụ phụ và nụ chính

+ Bấm ngọn sớm 1 lần: (đối với giống cúc có đường kính hoa trung bình 6 – 8 cm) sau khi trồng cúc được 15 – 20 ngày, tiến hành bấm ngọn, cây sẽ cho ra nhiều nhánh và tỉa bớt chỉ để lại 3 – 4 nhánh.

+ Bấm ngọn muộn 1 lần để tạo tán: Đối với giống cúc chùm, tiến hành ngắt nụ đỉnh để kích thích các nụ bên phát triển đồng đều, tỉa nhánh ở phía dưới chỉ để  khoảng 4 – 5 cành. Hoặc có thể để nguyên nụ chính, chỉ tỉa bớt cành nhánh phía dưới gốc, để lại 4 – 5 nhánh phía trên thì nụ chính sẽ nở trước và to hơn so với các nụ bên.

+ Bấm ngọn nhiều lần: đối với giống cúc có hoa nhỏ, đường kính bông 1- 3 cm, dạng cây bụi, thân mềm, khả năng phát sinh cành nhánh mạnh, việc bấm ngọn có thể tiến hành từ 2 – 3 lần tuỳ theo sức cây và khả năng chăm bón. Lần 1 bấm sau trồng 15 – 20 ngày, sau 15 ngày bấm tiếp lần 2 và có thể bấm lần 3 – 4 đến khi cây có đủ nhánh, đủ cành để tạo thế, dáng cho cây.

Ngoài ra, đối với cúc đơn bông, đến thời kỳ ra hoa, dùng tay nhẹ nhàng vặt bỏ các mầm nách và nụ bên, vặt bỏ ngay khi còn bé để chúng không tiêu hao chất dinh dưỡng của nụ chính, giúp nụ hoa chính to, đẹp.

– Kỹ thuật xử lí ra hoa

Nếu bạn đã thực hiện đúng kỹ thuật trồng hoa cúc nhưng chúng có khả năng cho hoa sớm hoặc muộn không đúng như dự tính của bạn thì việc cần thiết là phải xử lý ra hoa cho cây.

• Nếu hoa có khả năng nở sớm hơn dự định, cần hãm tốc độ nở hoa bằng cách tưới thêm phân ure. Tỷ lệ pha khoảng 10gr phân/ 10 lít nước, tưới ngày 2 lần để kéo dài thời gian sinh trưởng của cây. Công việc này thực hiện lúc cây 50 ngày tuổi.
• Nếu thấy hoa có khả năng nở muộn hơn dự định thì có thể xử lí bằng cách ngưng tưới nước 1 – 2 ngày để cây có triệu chứng thiếu nước nặng. Khi lá vừa héo thì nên tưới nước lại với lượng nước vừa đủ ướt đất nơi gốc cây. Những ngày tiếp theo tưới nước kèm với phân lân để kích thích cây ra hoa sớm.

Ngoài ra, bạn còn có thể sử dụng các biện pháp kỹ thuật trồng hoa cúc khác để điều tiết sinh trưởng của cây và điều khiển nở hoa theo ý muốn. Một số biện pháp thường đướcử dụng như: chiếu sáng bổ sung; tăng, giảm nhiệt độ hoặc sử dụng các chất điều tiết sinh trưởng như: GA3, C sủi …

* Phòng trừ sâu, bệnh hại

Thường xuyên làm cỏ dại để hạn chế sâu ẩn trú và giữ cho vườn luôn thông thoáng. Chú ý một số đối tượng gây hại nguy hiểm như bệnh sương mai, sâu xanh, sâu khoang, sâu vẽ bùa, nhện đỏ, bọ trĩ,…

Rệp hại

– Triệu chứng: Thường làm cho cây còi cọc, ngọn quăn queo, nụ bị thui, hoa không nở được hoặc dị dạng, gây hại nặng ở vụ Xuân hè và Đông xuân.

– Phòng trừ: Có thể dùng Karate 2,5 EC liều lượng10 – 15 ml/bình 10lít, Ofatox 400WP hoặc Supracide 40ND liều lượng10 – 15 ml/bình 10 lít…

Sâu vẽ bùa

– Triệu chứng: Sâu non nằm dưới biểu bì lá, lấy thức ăn tạo thành đường ngoằn ngoèo màu trắng, phá hoại tế bào và diệp lục.

– Phòng trừ: Dùng bẫy màu vàng dẫn dụ con trưởng thành. Sử dụng thuốc có chất bám dính mạnh như Padan, Supathion 40 EC liều lượng 15- 20ml/ bình 10 lít …

 Bệnh hại

Bệnh đốm lá 

–  Triệu chứng: Vết bệnh thường có dạng hình tròn hoặc bất định màu nâu nhạt hoặc nâu đen, nằm rải rác ở mép lá hoặc gân lá. Bệnh phát triển mạnh khi độ ẩm cao.

– Phòng trừ: Score 250ND liều lượng 10ml/bình 10 lít, 10 ngày phun 1 lần.

Bệnh gỉ sắt 

– Triệu chứng: Vết bệnh dạng ổ nổi, màu gỉ sắt hoặc da cam, thường xuất hiện ở cả 2 mặt lá, bệnh nặng làm cháy lá, lá vàng, rụng sớm.

– Phòng trừ: Sử dụng Zineb 80 WP liều lượng 20 – 50g/10 lít, Anvil 5 SC liều lượng 5-10ml/bình 10 lít, thuốc có chứa gốc lưu huỳnh…

* Thu hoạch

Cây hoa cúc là loại cây ngắn ngày, tùy theo đặc tính của từng giống, mùa vụ, số giờ chiếu sáng trên ngày, thời gian sinh trưởng của cây cúc từ  10 – 12 tuần, từ lúc ngắt nụ đến khi thu hoạch khoảng 2,5 – 3,5 tuần. Trước thu hoạch cúc khoảng 8-10 ngày nên tưới dung dịch phân lân và kali ở nồng độ thấp cho cây.  Đồng thời phun thuốc diệt trừ sâu bệnh.

– Tiêu chuẩn thu hoạch

Cây thẳng, đối với hoa chùm tối thiểu có 4 nụ cùng độ nở. Đối với hoa chuẩn độ nở phải đạt 50 – 60%, chiều dài cổ hoa tối đa 18cm (trung bình từ 10 – 15cm), không phân nhánh không có nụ phụ, nụ hoa không được biến dạng, chân hoa không hoá gỗ, không vàng lá, không giòn lá, không tuột lá chân, không vết sâu, bệnh (rỉ sắt, botrytis), không bám cặn hoá chất, không rụng 3 đến 4 lá liên tiếp.

– Phương pháp xử lý sau thu hoạch

+ Thu  hoạch vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh cây bị mất nước.

+ Giữ hoa ở nơi râm mát trong lúc thu hoạch

– Ngâm hoa trong xô nước sạch, độ cao nước 10cm tính từ đáy xô.

– Dùng thuốc bảo quản sau thu hoạch như Chrysal AVB, Floralife pha vào trong nước theo tỷ lệ khuyến cáo của nhà sản xuất sẽ tăng tuổi thọ của hoa, làm cho hoa nở tươi lâu hơn

– Thu xong trong vòng một giờ phải đưa về phòng đóng gói để xử lý sau thu hoạch.

– Hoa cúc được trữ lạnh trong khoảng 2-5 ngày là tối đa, càng để lâu trong lạnh hoa sẽ giảm chất lượng.

– Phân loại hoa theo tiêu chuẩn

– Tùy theo nhu cầu của khách hàng số lượng hoa trên thùng/ bó khách nhau.

– Vận chuyển hoa ở nhiệt độ lạnh là 3-5 độ C.

Hoa cúc rất dễ trồng và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên trong quá trình chăm trồng và chăm sóc cần thường xuyên theo dõi sự sinh trưởng phát triển của cây, tình hình sâu bệnh, dinh dưỡng,.. để có những biện pháp điều chỉnh hợp lý, kịp thời đảm bảo cây cho hoa to, đề, đẹp và nở đúng dịp Tết.